Lub czy albo?

Lub czy albo? Na co dzień często używamy słów „lub” oraz „albo” zamiennie, jednak technicznie rzecz biorąc mogą znaczyć coś innego.

Wpis ma na celu pokazanie wam, jaką rolę może odgrywać rejestr jeśli chodzi o użycie języka. W codziennej komunikacji język służy nam do czegoś innego, jednak w logice czy prawie bardzo ważna jest precyzja w używaniu terminów. Zapisy prawne muszę mieć możliwie jak najbardziej jednoznaczne sformułowanie, co da się osiągnąć właśnie dzięki trzymaniu się znaczeń ustalonych w logice.

Lub czy albo?

…choć czasem już nawet w języku codziennym różnicę między tymi spójnikami da się zauważyć już w popularnych związkach frazeologicznych, gdzie „albo” pojawia się zawsze w tym samym znaczeniu, które ma ukazać, że nie można mieć dwóch rzeczy na raz:
– wóz albo przewóz
– albo w prawo, albo w lewo
– albo rybki, albo akwarium*.
(* w tym powiedzeniu chodzi raczej o wskazanie, że można wybrać tylko jedno, niż dosłowny sens ;))

W tych powiedzeniach nie mówimy „lub”, bo to właśnie „albo” podkreśla, że wybór jest ograniczony tylko do jednej opcji. Poza związkami frazeologicznymi, rozróżnienie tych znaczeń jest istotne w np. w logice, języku prawa i rejestrach formalnych.

Tak więc, uważajcie na rozróżnienie (takie jak w logice) między „lub – albo” w przypadku np. podpisywania jakichś umów.

Język prawa: lub czy albo?

Logiczne rozróżnienie tych znaczeń jest ważne w języku prawnym. Niejasno sformułowane zapisy mogłoby prowadzić do dowolności interpretacji lub nadużyć.

KODEKS KARNY, Artykuł 216. [Zniewaga]

§ 1. Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

ALBO

• albo ktoś jest obecny, albo go nie ma
• albo kara grzywny, albo ograniczenie wolności (kary się nie łączą)

LUB

• zostało użyte, aby zamiar nie wykluczał się z publicznym popełnieniem przestępstwa (jakby to miało miejsce przy użyciu „albo”)

Lub/i

„Wypiję sok lub kawę” może znaczyć:
A. wypiję tylko sok
B. wypiję tylko kawę
C. wypiję sok i kawę

Jak widać, w zdaniu „wypiję sok lub kawę” (alternatywa zwykła) zawiera się też możliwość C., czyli „wypiję sok i kawę” (koniunkcja). Formalnie rzecz biorąc, samo „lub” znaczy tyle, co „lub/i”. Na co dzień jednak używamy „albo”, „lub” zamiennie, co zrodziło potrzebę doprecyzowania intencji.

---

Autor: Paweł Chról, Klub Hebrajski

Na naszej stronie nie ma reklam, dlatego jeśli pomógł Ci ten wpis, możesz podziękować autorowi stawiając mu kawę:

Odwiedź nas na instagramie!

Jeśli chcesz nas wspierać długofalowo, zajrzyj na nasz Patronite!