Skąd pochodzi słowo zwierzę? To zależy o języka!
Czy zwierzę ma duszę?
Patrząc przez pryzmat języka, można zaobserwować związek pomiędzy zwierzętami i duszą – wystarczy przyjrzeć się pochodzeniu łacińskich czy germańskich słów określających zwierzęta.
Słowo „animal” pochodzi od łacińskiego „animalis”, co oznacza „mający oddech, mający duszę, żywa istota”, od „anima” (oddech, duch [też: dusza]). W języku polskim podobnie skojarzenie: dusza wiąże się właśnie z oddychaniem (dech, tchnienie, duch, dusza – regularna wymiana głosek d:t, ch:sz), gdzie oddech jest oznaką życia, siły witalnej. Pokrewne słowa animal występują w wielu językach europejskich, choć do języka angielskiego dotarło dość późno.
Jedno ze staroangielskich słów, które zostało wyparte przez słowo animal, to „deor” – „dzikie zwierzę”, pokrewne m.in. niem. Tier, szw. djur, duń. dyr. Ponownie, znaczenie związane z oddychaniem, przez niektórych badaczy łączone jest z praindoeur. rdzeniem *dʰwes- (od tego też prasłowiański „dychati”, czyli oddychać).
Dzika istota
Polskie słowo zwierzę, staropolskie źwierz, początkowo odnosiło się do istot żywych innych niż człowiek i rośliny (podobnie w pokrewnych słowiańskich językach). Słowo pokrewne z języka litewskiego to žvėris, odnoszące się do dzikiego zwierzęcia, bestii. Z tego samego praindoeuropejskiego rdzenia gʰwer- pochodzi łacińskie ferus (dziki, też: dzikie zwierzę), z którego wywodzą się takie słowa jak ang. fierce (dziki, wściekły) czy hiszp. fiero. W polskim pierwotnie zwierz był oddzielany od człowieka, współcześnie znaczenie tego słowa trochę się poszerzyło.
Zwierzę, czyli istota żyjąca
Ostatecznie, w wielu językach zwierzęta to po prostu istoty żyjące, żywe, co językowo włącza je do jednej kategorii z ludźmi.
Takie skojarzenie pojawia się na przykład w językach semickich (hebr. חיה /χaja/, arab. حيوان /ħajawaːn/, skąd później tureckie hayvan).
Analogicznie, słowo zoologia ma korzenie w starożytnym greckim słowie ζῷον <zoion>, oznaczającym żywą istotę (zakłada się, że tego samego PIE przodka ma słowo żyć). Podobne słowa znajdziemy w wielu innych językach, np. cz. živočich, sl. žival, sr/hr. životinja…
________
Wszystkie zwierzęta zasługują na szacunek i życie bez zbędnego cierpienia. 
Redakcji „O języku” bliski jest los zwierząt, dlatego chcemy was zachęcić do przekazania 1,5% podatku na Otwarte Klatki – organizację działającą na rzecz praw zwierząt. 
Wystarczy, że wypełniając PIT, podacie w odpowiedniej rubryce KRS: 0000 444 120 
_______
Jeśli lubicie zwierzęta, polecamy wam inne wpisy na ich temat na naszej stronie!
Źródła
Brückner, A. (1927). Slownik etymologiezny jezyka polskiego.
Boryś, W. (2005). Słownik etymologiczny języka polskiego.
Derksen, R. (2008). Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon.
Cresswell, J. (Ed.). (2010). Oxford dictionary of word origins. Oxford University Press.
Pokorny, J. (1959). Indogermanisches etymologisches Wörterbuch.
Smoczyński, W. (2008). Słownik etymologiczny języka litewskiego: indeks wyrazów litewskich. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego= Bulletin de la Société Polonaise de Linguistique, 64.
